Дунд сургуулиа төгсөж байгаа охид хөвгүүд хүүхэд насны гэнэн томоогүй зан үерхэл, нөхөрлөлөөрөө   амьдралын ээдрээт нугачаа үүсгэж, түүнийг хэрхэн туулж байгаа тухай өгүүлжээ.

Би чамд хайртай

Энэхүү кинонд ээж нь нас барснаар гэр бүлийн тэргүүлэгчээр том охин Сүрэн үлдэж, дөрвөн өнчин дүүгээ хүний зэрэгт хүргэхийн төлөө амьдралын ээдрээт замыг хэрхэн туулж жаргал зовлон амсан түүнийхээ хэрээр ухаажин ихийг бүтээж, сурч хөдөлмөрлөж байгаа болон эцэг Шагдар нь Хорлоотой зугаалж яваа, тэднийг хангалуун амьдарч байгаа зэргийг зэрэгцүүлэн харуулжээ.

Гарын таван хуруу

Ардын хувьсгал ялсны дараа хөгжлийн шинэ замд орсон Монгол орныг эдийн засгийн хувьд унагахыг гадаад дотоодын дайснууд санаархаж, элдвийн хорт явуулга хийж байсныг харуулсан адал явдалт кино. Сан бэйсийн хүрээн дахь салбар банкинд хуурамч мөнгө илэрснээр үйл явдал өрнөж, хуурамч мөнгө үйлдвэрлэгчдийг чекистүүд мөрдөн илрүүлж буй тухай харуулна

Ацаг шүдний зөрөө

Энэ кинонд эрчүүдтэй мөр зэрэгцэн ажиллаж байгаа эмэгтэй нисгэгчийн эр зориг авхаалж самбааг Заяагаар төлөөлүүлэн үзүүлэхийн зэрэгцээ нислэгиин дотоод дэг  журмыг нягт нямбай биелүүлж байгаа ажилтнуудын үйл ажиллагаа, хүмүүсийн харилцаа, хүнлэг чанарын тухай өгүүлжээ.

Би нисэх дуртай

1921 оны Ардын хувьсгалын үйл хэрэгт жирийн малчин ард хэрхэн оролцож байсныг их жанжин Сүхбаатарт хүргэх нууц бичгийг авч явсан Дарьбазар дайсны гарт өртөн, амь үрэгдэхийн өмнө өөрийн зорьсон үйл хэргийг үргэлжлүүлэхийг гэргийдээ даатган дамжуулснаар Ариунаа зориг зүтгэл, авхаалж самбаа гарган, дайсны элдэв мөрдлөгөөс амь гарч, их жанжин Сүхбаатартай нүүр тулан учирч буй тухай өгүүлжээ. Энэ кино нь 1959 оны Москвагийн олон улсын анхдугаар кино наадамд оролцож, Ариунаад тоглосон жүжигчин Пүрэвиин Цэвэлсүрэн нь эмэгтэй хүний шилдэг дүр бүтээсний төлөө мөнгөн медаль хүртжээ.

Ардын элч

Малчин ард Пагва гурван хүүтэй, хоёр хүү нь хорон муу санаатай, эд агуурсанд шунаг, хар амиа бодогчид бол отгон хүү нь цайлган цагаан санаатай, шударга үнэнч, бусдад тусархаг, цовоо сэргэлэн хүү баив. Аав нь өөрөө ч аминч, шунаг учир мэдсэн сурсан зүйлээ бусдад хэлэлгүй явсаар хоёр их хүүгийнхээ уршигт осолдон гамшигт байдалд орно. Энэ гамшгийг арилгахаар отгон хүү Сүмбэ бусдад тусалсаар мэргэн хүнтэй учирч арга зам заалган гамшигт учирсан нутаг орон, эцэг, ах нараа аварч байгаагаар сайн санаатай шударга үнэн үйлс нь хорон муу санааг ялж чадна гэсэн санааг өгүүлжээ.

Алтан өргөө

Говийн ганц айл. Гэр сахиж үлдсэн ганц бие залуу бүсгүйг тэднийд ирж хоносон Эвлэлийн хорооны дарга хүчиндсэнээс Анхаа хүү төрсөн нь хэлгүй ажээ. Тэрбээр эмээтэйгээ амьдардаг байв. Нэгэн өдөр хайртай эмээ нь тэнгэрт хальснаас хойш хүйтэн сэтгэлт хойт эцгийн гар харж тэр айлын бүх хүнд хүчир ажлыг бяцхан биеэрээ үүрэх болов. Удалгүй дүүтэй  болж, улам  ихээр шоовдорлогдсон Анхаа хүү төрөлх гэрээ орхин өөрийг нь тосон хүлээж буй хязгааргүй ертөнцийн гүн рүү зугтана. Амин мөр болсон алаг үрийнхээ хойноос эх нь нулимс асгаруулан элсэн манхан өөд авирсаар…     Энэхүү кино нь “Мөхлийн ирмэгт” цуврал киноны гурав дахь бүтээл бөгөөд үг яриагүй “дуугүй” хэлбэрээр хийгджээ.

Амин мөр

Нийслэл Улаанбаатар хотод өдөр ирэх тутам шинэ содон барилга нэмэгдэж орчин үеийн сайхан хот болж байгааг үзүүлэхийн зэрэгцээ хүмүүсийн амьдралд шинэ соёл зан заншил бүрэлдэн тогтох явцад шинэ хуучны зөрчил хүчтэй явагдаж баидгийг энэ кино харуулна, Дарь авгай эцгийнхээ босгож өгсөн голомтоо- орхиж нүүхгүй гэж зүтгэн охины үерхдэг барилгачин залууг ашиглан хуучин хашаагаа хэвээр хадгалахыг эрмэлзэнэ. Гэтэл байдал Дарийн бодсоноор болсонгүй, хашааг нь нураана. Үүнээс болж Дарь, Төмөр хоёрын харьцаа муудаж, Сономынх хуучин хашаагаа орхин нүүгээд намар хотод орж ирэнгүүтээ шинэ  байранд орно. Дарь авгай шинэ байранд Төмөрийнхтэй  цуг байгаагаа сүүлд мэднэ. Гэхдээ  урьдын адил муухай аашилсангүй, өөрийн хүргэн болох хүн гэж тооцоход хүрч,түгжигдмэл амьдралаасаа салах дургүй байсан Дарь авгайн ухамсар шинэчлэгдэж байгаагаар киноны үйл явдал өрнөнө.

Аман хуур

Хувьсгалын эхэн үед сургуулийн багш Төмөр хөдөө орон нутагт хувьсгалт соёлыг дэлгэрүүлэх  ажилд оролцоно. Үүнийг нутгийн лам, ноёд эсэргүүцэж, түүний ажилд янз бүрээр саад учруулан нэр хүндийг нь гутаахыг оролдоно. Энэ үед багш Төмөр, сумын зарлага Саарал гэдэг залуутай хамт байгалын нууцыг илрүүлэх гэж яваад агуйд тохиолдлоор унаж осолдоно. Нөхрөө аварч чадалгүй осолдуулсан Саарал нь сүм хийдийн үнэт эд баялгийг хулгайлан оргож явсан гэгээн Жалбаа болон түүний хамсаатнуудын гарт ашиглагдан уул хэргийг насан туршдаа даран хадгалах шударга бус явдлын эзэн болж үлдэнэ. Сэргийлэхийн ажилтнууд өөр гэмт хэргийг мөрдөж байх явцад Сааралын хэрэг илрэн шийдвэрлэгдэж байгаа тухай өгүүлнэ.

Агуйн нууц

Болд хүү илгээлтээр сайн малчин Ширнэнгийнд ажиллах болж байгаагаар киноны уйл явдал эхэлнэ. Хашир малчин хот газрын ажил мэдэхгүй хүүг  малын дөргүй хүүхэд гэж ихэд голдог байв. Харин тэр хүүгийн юмыг сурч мэдэхийг эрмэлздэг, ажилч хичээнгүйг нь мэдсэнээс хойш төрсөн хүүхэд шигээ хайрлана. Ингэснээр ажил амьдралын өргөн их мэдлэг, хүнлэг сэтгэлийн үнэ цэнийг хэрхэн мэдэрч байгаа тухай өгүүлжээ.

Хөдөөгийн баясгалан

Кинонд нэгдлийн даргад тохиолдох бэрхшээл, янз бүрийн тулгамдсан асуудлын тухай уран хошигнол егөөдлөөр өгүүлдэг.

Ховор хүмүүс

Энэхүү кино нь уул уурхайн үйлдвэрийн бүтээн байгуулалт, залуу удирдах ажилтны арга барилын тухай инженер Гансүх, түүний найз бүсгүй Сүрэн нарын харилцаагаар өгүүлсэн бөгөөд залуусын амьдралын үзэл бодол, хүсэл зорилгын зөрчлийг харуулжээ.

Гэрлэж амжаагүй явна

Говийн  ганц худаг дээр моторчноор ажиллаж байгаа Ганаагийн ажил амьдралаар дамжуулан хөдө нутагт соёл нэвтэрч, хүн ардын оюун санаанд шинэ нийгмийн үзэл бодол нэвт шингэж буйг энэ  кинонд харуулжээ.

Моторын дуу

191О-аад оны эхэн үе. Далайцэрэн хүү багадаа өнчрөн элдэв зовлон үзэж, хар бор ажилтай ноцолдсоор бяр тэнхээтэй сайхан эр болон өсөж байгааг нутгийн өвгөн мэдэрч түүнийг даншиг наадам үзэж, болж өгвөл бөхийн аманд гарах тухай зөвлөснөөр холын аянд гарна. Тэрээр ингэж явахдаа нэрд гарсан сайн бөх Молиго хэмээх Очир, их хүрээний наймаачин Равсал, түүний зарц Ядам өвгөн. охин Удвал нартай тохиолдоно. Очир заан Далайцэрэнг адил  бөх болно гэж шинжээд түүнийг төрсөн дүүгийн нэгэн адил халамжилж, бөхийн эрдэм зааж, овооны наадмуудад барилдуулсаар бяр чадал ихтэй, барилдааны ур чадвар сайтай бөх болгоно. Ингээд даншиг наадамд барилдан Богд хаан, эх дагина хоёрын нэрийн өмнөөс барилдсан ах дүү хоёр аваргыг унагасан нь наадамчин олны талархлыг хүлээж, харин ихэс дээдсийн таалалд нийцсэнгүй. Үүнээс болж түүний нандин хайр сэтгэлд занал учирч, түүний төлөө тэмцэж байгаа тухай өгүүлнэ.

Гарьд Магнай

Хамгийн өндөр чанартайгаар үзэж болох алтан үеийн шилдэг бүтээлүүдийг хүргэж байна. 

Алтан үеийн Монгол кинонууд